12 Αυγούστου: Παγκόσμια ημέρα νεολαίας
Του Γιώργου Mαθιουδάκη MD, PhD-Διευθυντή Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Νικαίας Πειραιώς – geoamath@otenet.gr
Ήδη από το 1990, με πρόταση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ορίσθηκε η 12η Αυ-γούστου, ως παγκόσμια ημέρα νεολαίας. Στον πλανήτη μας υπάρχουν περίπου 3 δις νέοι άνθρωποι, ηλικίας μέχρι 25 ετών, από τους οποίους πείπου 0.5 δις ζουν με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα. Από αυτούς, και τους υπόλοιπους, μεγάλη αναλογία είναι εκτεθειμένη στην ανεργία, τα ναρκωτικά, τον αναλφαβητισμό, την υποανάπτυξη, τους α-ποκλεισμούς, την απουσία συγκροτήσεως ενός ”νόμου κινήσεως” που θα τους δώσει εφόδια να ”βιώσουν” τη ζωή που είναι μπροστά τους, αντί απλά να υπάρξουν στο νυχό μιας αβίωτης ζωής. μ΄ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος τους να προσκρούει σε ανυπέρβλητα εμπόδια, που οδηγούν μόνο σε σκοτεινούς διαδρόμους καταστροφής της ζωής.
Η νεολαία διολισθαίνει και καταστρέφει τη ζωή της, μια ζωή που έχει αποψιλωθεί από νόημα, σχέση, όραμα κι έχει καταντήσει ένα χειμαδιό καταναλώσεως φυραμάτων. Η ζωή δεν είναι μόνο φαγοπεπτοβουβωνικές δράσεις. Δεν εντοπίζεται μόνο στη κατάλυση χη-μικών αντιδράσεων από ένζυμα. Δεν είναι ότι ”φάμε ότι πιούμε και ότι…”. Είναι, κυρίως, σχέση• σχέση δημιουργίας, συνεργασίας. Και είναι άθλημα• άθληση συλλογισμών, συ-ναισθημάτων. Χωρίς σχέση και συμμετοχή σε άθληση συλλογικότητας η ύπαρξη κινδυ-νεύει πράγματι, παρά την περί του αντιθέτου πεποίθηση του Γκαίτε, να ”ξεπέσει” στο μηδέν. Από ”βίος” να γίνει απλά ”μεταίχμιο”. Και η νεολαία είναι η ηλικιακή φάση στην οποία επιχειρείται η διάκριση της ζωής από βιολογική δραστηριότητα στην ανάδειξή της ως βίου, δηλαδή ως άθλημα σχέσης και σχέση δημιουργίας. Και αυτή είναι η αποστολή της νεολαίας. Και δεν μπορεί να το πετύχει παρά μόνο ως ”παιδεμό” και ”παιδεία”. Η νεολαία, λοιπόν, χρειάζεται να ασκηθεί στα δύσκολα αλώνια της πνευματικής και συναισθηματικής δράσης. Ακριβώς εκεί και μόνο εκεί επιβεβαιώνεται. Αλλιώς συρρικνώνεται, χάνεται σαν το νερό που χύνεται από τον διάτρητο ταμιευτήρα του.
Η νεολαία πάσχει από λειτουργικό αναλφαβητισμό (αν υποθέσουμε ότι ο οργανικός αναλφαβητισμός δεν αποτελεί πλέον σοβαρή απειλή, κάτι για το οποίο δεν είμαι και α-πόλυτα σίγουρος), έλλειψη οράματος και προοπτικής, φτώχεια, που οδηγεί στην αγραμ-ματοσύνη κι επάγεται από αυτή. Δεν έχει παρά μόνο καταναλωτικές επιλογές, που κοστίζουν, και κάθε προσπάθεια ανέλιξης απολήγει στην πλήρη εκκωφαντική απογοήτευσή της. Σε μια κοινωνία που κάμπτεται από πολιτική, οικονομική και ηθική σήψη, η νεολαία δεν μπορεί να βρεί γόνιμο περιβάλλον να ενεργοποιηθεί σε δημιουργικές δράσεις, οραματικές προοπτικές, να διεκδικήσει μερτικό στην ιστορία. Χάνεται, λοιπόν, ως κοινωνική διαρροή, κατ΄ευθεία στη χοάνη της ανυπαρξίας. Δικαιολογημένα απογοητευμένη από την πολιτική, που διολίσθησε στην εξαπάτηση και το συμβιβασμό, δικαιολογημένα απογοητευμένη από την κοινωνία που παραιτήθηκε από τις αρχές της ισονομίας, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας και απέκλινε στην στην ακαταλάγιστη χρησιμοθηρία, την κατανάλωση, το καιροσκοπισμό, τον κατακερματισμό της ζωής της σε ακολουθία ανώνυμων στιγμών.
Δεν μπορούμε να εγκαταλείπουμε τη νεολαία μας στα νύχια αυτής της παγκόσμιας κλίκας που θέλει να μετατρέψει τον ανθρώπινο βίο σε ανταλλακτήριο εμπράγματων αγαθών. Δεν μπορούμε να τους παραδώσουμε καμμένη γη, πάνω στην οποία μια μόνο επιλογή ευδοκιμεί: ο ξεπεσμός. Δεν μπορούμε να την κάνουμε να νοιώθει ότι ήλθε στη ζωή, ως ένα ατύχημα, μια παροδική ανεπάρκεια των αντισυλληπτικών μας.
Εμείς οι “ταγοί” της κοινωνίας πρέπει να εξασφαλίσουμε στους νέους μας ισότιμη πρόσβαση στις ευκαιρίες, τις οποίες, ακολούθως, θα αξιοποιήσουν στο βαθμό που ο κα-θένας τους έχει ετοιμαστεί να κάνει. Πρέπει να βγούμε μπροστά να προτάξουμε τους συνυπεύθυνους εαυτούς μας να διασφαλίσουμε στη νεολαία μας ό,τι εμείς παραλάβαμε από τους προγόνους μας: Την ευκαιρία να ζήσουμε.
