Το κατοχικό δάνειο στη Γερμανία πρέπει να διεκδικηθεί από την Ελλάδα

του Μαν. Α. Μπεντενιώτη*

 

Στις 14 Μαρτίου 1942, «υπογράφεται» στη Ρώμη, από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας η «συμφωνία» που υποχρεώνει την Ελλάδα, χωρίς να παρίσταται μάλιστα, στην πρώτη καταβολή «κατοχικού δανείου» 1,5 δις δραχμών αλλά και σε αλλεπάλληλες αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδας, πέραν από τις δαπάνες κατοχής που ανέρχοντο στο 113,7 του ΑΕΠ.

Στην Τράπεζα της Ελλάδας δόθηκε εντολή να συμμορφωθεί με τη ρηματική διακοίνωση και να προχωρήσει στις δανειακές καταβολές από τον Έλληνα Υπουργό Οικονομικών της κατοχικής Κυβέρνησης της Ελλάδας με το υπ’ αριθμ 409/42/2-4-1942 εμπιστευτικό έγγραφο.

Από τη ρηματική διακοίνωση του Αλτενμπουργκ της 28-7-1942, αναγνωρίζεται ρητά ότι τα ποσά των οφειλών θα εξοφληθούν, στην αξία της δραχμής με τιμαριθμική αναπροσαρμογή κατά το χρόνο της εξόφλησης.

Με βάση δε τις διατάξεις της συμφωνίας, που έχει αναδρομική ισχύ από 1.1.1942, άρθρα 2,3,4,5, το δάνειο είναι άτυπο, ενώ δεν προσδιορίζεται η ημερομηνία εξόφλησής του.

Η «κατοχική Κυβέρνηση των κατακτητών» της Ελλάδας, «πειθαρχεί» μετά και τη ρηματική διακοίνωση της 23ης Μαρτίου 1942 στην καταβολή του δανείου, ενώ είχε υποχρέωση να παρέχει κάθε μήνα και το ποσό των 8 δις δραχμών για τη διατροφή των στρατευμάτων κατοχής.

Από τα στοιχεία που υπάρχουν, το κόστος της συντήρησης του στρατού κατοχής στην Ελλάδα που είχε αναλάβει ο κρατικός ελληνικός προϋπολογισμός, για το 1941 έφθανε τα 1022 εκατομμύρια μάρκα.

Ενώ τον Ιούνιο του 1942, τα κατοχικά έξοδα ανέρχονταν στα 23 δις και το 1943 τα έξοδα των κατοχικών δυνάμεων έφθαναν τα 850 δισεκατομμύρια δραχμές.

Έχει ενδιαφέρον μάλιστα να αναφερθεί και ότι το καλοκαίρι του 1941, μόνο από την Κρήτη μεταφέρθηκαν στην Αθήνα 100 περίπου κιβώτια κοσμήματα και χρυσού.

Η Γερμανία, στην οποία μεταφέρονταν οι πρώτες ύλες της χώρας ιδιοποιήθηκε όλα τα μεταλλεία της Ελλάδας, απέκτησε τον έλεγχο όλων των Ελληνικών Τραπεζών και κατέσχε τα εργοστάσια συγκέντρωσης κεφαλαίων, όπως ήταν το συγκρότημα πολεμοφοδίων και της ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιοποιήθηκε τις μετοχές και τα χρεόγραφα τραπεζών, ακόμα και τις εσοδείες της παραγωγής του βάμβακος, του καπνού και των εσπεριδοειδών.

Ενδεικτικά, είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι την άνοιξη του 1941 στη Γερμανία μεταφέρθηκαν 80 εκατομμύρια τόνοι καπνού αξίας 175 εκατομμυρίων μάρκων.

Τα στοιχεία που αφορούν το κατοχικό δάνειο και τα έγγραφα μεταξύ των δύο Τραπεζών Ελλάδας και Γερμανίας, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, γιατί κατά τον ισχυρισμό της διοίκησης της Τράπεζας της Ελλάδας απαιτείται εντολή της ελληνικής Κυβέρνησης.

Η Γερμανία έχει και νομική υποχρέωση να αποπληρώσει το κατοχικό δάνειο.

Άλλωστε, βάσει της συμφωνίας του Λονδίνου του 1953, ο οριστικός διακανονισμός των επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου, αναβλήθηκε μέχρι την ενοποίηση, το 1990, των δύο Γερμανιών.

Η διεκδίκηση μπορεί να γίνει με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Και είναι νομικά και ηθικά επιβεβλημένο αυτό το δάνειο να επιστραφεί.

Γι’ αυτό και πρέπει η Ελληνική Κυβέρνηση να δώσει οδηγία στην Τράπεζα της Ελλάδας να δοθούν στη δημοσιότητα τα στοιχεία του δανείου, αλλά και να καταθέσει προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με την ευθύνη του υπουργείου Οικονομικών.

Από όσα κατατέθηκαν στην κοινή συνεδρίαση της Βουλής στις 30-1-2012 των Επιτροπών Οικονομικών Υποθέσεων και Εξωτερικών και Άμυνας, προκύπτει ότι: «Ο τότε κατοχικός υπουργός Οικονομικών, κοινοποίησε στην Τράπεζα της Ελλάδας το έγγραφο του πληρεξουσίου του Γ’ Ράιχ, με την επισήμανση όπως:

«συμμορφούμενη με την διακοίνωσιν δώσει αρμοδίως τας δέουσας εντολάς για το άνοιγμα των σχετικών λογαριασμών και υποβάλλει στην αρχήν έκαστη του μηνός την κίνηση του λογαριασμού του προηγούμενου μηνός».

»Έτσι οι καταβολές της Τράπεζας της Ελλάδας «που συνιστούν το κεφάλαιο του αναγκαστικού δανείου», προς τις Γερμανικές Δυνάμεις κατοχής, «εκτελέστηκαν για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου και αφορούσαν άθροισμα οριστικών χρεώσεων μέσω των ετήσιων λογαριασμών, πέραν και επιπλέον πάντα των εξόδων κατοχής».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

»Έτσι, η Τράπεζα της Ελλάδας ενεργούσε ως απλή εντολοδόχος του Δημοσίου και όχι για δικό της λογαριασμό. Επομένως δανειστής των πιστώσεων και άρα δικαιούχος της απαίτησης κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ως διάδοχος του Γερμανικού Ράιχ είναι το Ελληνικό Δημόσιο.

»Τα πρωτότυπα στοιχεία για το συνολικό ύψος του δανείου προφανώς βρίσκονται στο Υπουργείο Οικονομικών».

Ενώ «για πρώτη φορά, στην Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας του έτους 1947…, που αφορούσε τους ισολογισμούς από κοινού των ετών 1941, 1944, 1945 και 1946 και ήταν η πρώτη έκθεση επί ισολογισμού που αφορούσε στην Τράπεζα της Ελλάδας από την αρχή της απελευθέρωσης…, υπάρχει πίνακας στον οποίο αναφέρεται ότι το ποσό εκείνο ανήλθε, καθόσον αφορά στη Γερμανία… η οφειλή της Γερμανίας εκπεφρασμένη σε δραχμές της κατοχής ανήλθε σε 1 τετράκις εκατομμύριο, 530 τρις εκατομμύρια, 33 δισεκατομμύρια, 32 εκατομμύρια 528.000 δραχμές.

»…με κατά προσέγγιση μετατροπή του και βάση της ισοτιμίας της παλαιάς προς τη νέα δραχμή, του 1944, που ορίστηκε σε 1 δραχμή προς 50 δις δραχμές, το χρέος αυτό αντιστοιχεί σε δραχμές του 1944 σε 32 δισεκατομμύρια, 137 εκατομμύρια».

Με βάση όλα αυτά τα στοιχεία, η Γερμανία είναι δεδομένο ότι οφείλει στην Ελλάδα, το «κατοχικό δάνειο».

Γι’ αυτό η Ελλάδα, πρέπει μα προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τη διεκδίκησή του.

Και η ευθύνη αυτή, είναι της Ελληνικής Κυβέρνησης αλλά και όλων των πολιτικών κομμάτων της χώρας.

 

 

 

 

 

 

 

 

* Ο Μαν. Α. Μπεντενιώτης, είναι νομικός, Διδάκτωρ Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών,

Επισκ. Καθηγητής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου,

πρώην Υφυπουργός, Βουλευτής Πειραιά και

Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ.

** Το κείμενο, είναι περίληψη μιας ολοκληρωμένης έρευνας.