Ιατρική Ρ4 –από τη βιολογία των συστημάτων στην εξατομικευμένη ιατρική
Του Γιώργου Mαθιουδάκη MD, PhD -Διευθυντή Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Νικαίας Πειραιώς geoamath@otenet.grΦαίνεται ότι, υπό το φώς των νέων αντιλήψεων η ιατρική πρακτική θα μετακινηθεί από την παραδοσιακή “αντιδραστική (:αντίδραση στην παθολογική εκτροπή)” μεθοδολογία (κατά την οποία οι ιατροί διαγιγνώσκουν και θεραπεύουν εγκατεστημένες παθήσεις), σε μια μεθοδολο-γία προλήψεως που θα επικεντρώνει στη διατήρηση της υγείας, μάλλον, παρά στην αποκα-τάσταση των απωλειών της.
Η διαφορά ανάμεσα στην ενίσχυση της υγείας και την αποκατάσταση των απωλειών της είναι χαώδης, αμοιγώς οικονομική και αντιΪπποκρατική. Η ιατρική δεν είναι πια η επιστήμη που θεραπεύει τον κλονισμό της υγείας, αλλά εκείνη που συντηρεί την ευεξία. Ο υγιής, ο ο-λοένα υγιέστερος, είναι ο αποδοτικός οικονομικός πολίτης, εκείνος που παράγει (ό,τι κατα-ναλώνουν άλλοι) και καταναλώνοει ό,τι παράγουν άλλοι). Ο ασθενής είναι αδρανές φορτίο, παράγει κόστος και έχει αποσυρθεί από το παιχνίδι της αγοράς.
Ο όρος Ιατρική των τεσσάρων Ρ (P4 medicine- Personalized, Predictive, Preventive and Participatory εξατομίκευση, πρόληψη, αναχαίτιση και συμμετοχή) έχει καθιερωθεί προκειμέ-νου να περιγραφεί η νέα αυτή αντίληψη της υγείας. Όπως αντιλαμβάνεστε, η νέα αυτή αντί-ληψη δεν είναι άμοιρη των νέων οικονομικών δεδομένων. Προβλέπεται ότι [α] θα είναι εξατο-μικευμένη, επειδή θα βασίζεται στα προσωπικά δεδομένα του γονιδιώματος, [β] θα είναι προ-ληπτική, επειδή η ανάλυση των προσωπικών αυτών δεδομένων θα επιτρέπει τον ακριβέστε-ρο προσδιορισμό της επιρρέπειας σε κάθε πάθηση, [γ] θα είναι αναχαιτιστική, επειδή από τις προβλέψεις αυτές θα μπορούν να αναληφθούν προληπτικά μέτρα, (μέ τον έλεγχο των γεννή-σεων;) και, τέλος, [δ] θα είναι συμμετοχική επειδή η συμμετοχή των ατόμων θεωρείται ουσιώ-δης για όλα τα προηγούμενα, π.χ., για τις αλλαγές του τρόπου ζωής (life styling) που απαι-τούνται ή όταν απαιτείται συμμόρφωση με τις προσφερόμενες θεραπείες. Έτσι, η Ιατρική, από ανθρωπιστική επιστήμη, της αλληλεγγύης και της συμπόνιας, μεταμορφώνεται μέσα στο σύγχρονο οικονομικό γίγνεσθαι, σε επιστήμη της διαχειρίσεως της ζωής, με τον έλεγχο των γεννήσεων, και της διαχείρησης του θανάτου με την ευθανασία. Ο Συμμετοχικός χαρακτήρας της νέας Ιατρικής κάνει τα πρώτα του βήματα, και δείχνει το αμιγές οικονομικό του περίγραμ-μα, όπως αυτό διαμορφώνεται στους νέους νόμους που διέπουν την οικονομική ζωή στην πατρίδα μας. Ο ιατρός, λένε, θα συνταγογραφεί την δραστική ουσία και ο ”φαρμακοποιός” θα συναλλάσσεται με τον ασθενή για το φάρμακο, που τελικά θα αγοραστεί, με αμιγώς οικονομι-κά κριτήρια.
Το αρχιμήδειο σημείο από το οποίο θα μπορούσε να εκκινήσει η διερεύνηση της κοινωνι-κής σημασίας της νέας Ιατρικής δεν είναι η διλημματική επιφύλαξη, για το δικαίωμα της επεμ-βάσεως σε προσωπικά δεδομένα, με τον έλεγχο του γονιδιώματος (και μελλοντική απειλή για την προκαθορισμένη αναπροσαρμογή του!!), αλλά η επινοημένη αποστολή της, ως μια διέ-ξοδος στο αδιέξοδο που προκαλεί από κοινού η βιοτεχνολογία, όπου αποδεικνύεται ατελέ-σφορη (ή αδιάφορη) για την αποκατάσταση της υγείας και η κοινωνία της φρενήρους παρα-γωγής, όπου αποδεικνύεται απρόθυμη για κοινωνικές δαπάνες και συναισθηματική συνει-σφορά.
Συμμετοχική Ιατρική σημαίνει ότι ο ίδιος ο πολίτης θα είναι ατομικά υπεύθυνος για την προσβολή της υγείας του, ώστε η βιολογική, συναισθηματική, διανοητική του κάμψη να ε-κλαμβάνεται από την πολιτεία ως μια ”δίκαιη” ανταμοιβή του άφρονος αυτού που υιοθέτησε ανθυγιεινό τρόπο και δήθεν έτσι, αρρώστησε. Σημαίνει ακόμη ότι είναι υπεύθυνος και για την έκβαση της θεραπείας του, αφού ανάλογα με τις οικονομικές του δυνατότητες, θα ορίζεται η αποκατάσταση της υγείας του.
Μέσα σ΄αυτά τα απαξιωτικά για την ανθρώπινη υπόσταση πλαίσια, προωθείται η διαχείρι-ση της ζωής με το φαινοτυπικό έλεγχο των γεννήσεων και τον ευθανασιακό έλεγχο του θανά-του.
