1826: Η λεβεντιά του Γρηγόρη Λιακατά και των παλληκαριών του
Ήταν 28 Φεβρουαρίου του 1826 όταν οι Τούρκοι περικύκλωσαν το μικρό νησάκι Ντολμάς της λιμνοθάλασσας, λίγο νοτιότερα από το Ανατολικόν.
Εκεί, ο Γρηγόριος Λιακατάς με 350 περίπου παλληκάρια από το Αιτωλικό και όλη την ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου είχαν αναλάβει την υπεράσπιση του Ντολμά.
Οι 2000 Τουρκάραβες κατέσφαξαν όλους τούς υπερασπιστές του Ντολμά και ανάμεσά τους και τον οπλαρχηγό Γρηγόρη Λιακατά μαζί μέ όλους τούς συγγενείς του που πολέμαγαν στο πλευρό του. Σώθηκαν μόνο τέσσερις Έλληνες.
Οι απώλειες του εχθρού ήταν εκατοντάδες αγαρηνοί.
Ο Ντολμάς δεν μπόρεσε να αντέξει. Την 1η Μαρτίου του 1826 το Αιτωλικό έπεσε.
Το σώμα του ατρόμητου καπετάνιου αποτελούνταν από 80 περίπου παλληκάρια, μόνο συγγενείς και ανήψια που έδωκαν όρκο να βαστήξουν και να πεθαίνουν πλάι του. Στην φονική μάχη του Ντολμά όλο το Λιακατέικο που αριθμούσε 36 ξεκληρίστηκε.
«Ε, ωρέ παιδιά, οι πολλοί και οι ναζιάρηδες δουλειά δεν κάνουν. Εμείς οι ολίγοι, όπου ευρέθημεν εδώ, ημείς θα βαστάξουμε, και αν ο Θεός βοηθήσει και νικήσουμε, η τιμή μένει εις ημάς και η ατιμία εις εκείνους. Μένετε λοιπόν να βαστάξουμεν; Ή πέστε μου να πάρω τα μέτρα μου. Βοήθεια άλλη, βλέπετε, καμίαν δεν έχουμε.», ήταν τα τελευταία λόγια του Γρηγόρη του Λιακατά προκειμένου να εμψυχώσει όσους έμειναν να πολεμήσουν στο πλευρό του στον Ντολμά και στον Πόρο.
Αντλούμε θάρρος από τη λεβεντιά και την αυταπάρνηση των Αγωνιστών μας. Υποκλινόμαστε μπροστά στις θυσίες των Ηρώων μας.
Είθε ποτέ η λήθη να μην σκεπάσει τις μορφές τους.
Του Στρατηγού Γρηγόρη Λιακατά και των συναγωνιστών του ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ!
Κείμενο: Μωραΐτες εν Χορώ
